به گزارش میراث‌آریا، رسول وطن‌دوست رئیس گروه حفاظت ایکوم ایران و دبیر علمی همایش «معماری و شهرسازی خاکی و نقش آن در توسعه پایدار معماری معاصر ایران» گفت: مفتخر و خرسندم که تلاش‌ همکارانم در کارگروه و شورای علمی معماری و شهرسازی خاکی امروز به ثمر نشسته و شاهد برگزاری این گردهمایی هستیم که همانا آغاز راهی ناهموار و طولانی است اما امیدواریم با یاری دوستان و دستگاه‌های مرتبط بتوانیم آن را طی کنیم.

او افزود: تلاشمان این است که ارزش‌های معماری و شهرسازی خاکی را بار دیگر معرفی کنیم تا در معماری معاصر از این خاک که به‌عنوان یکی از جواهرات کشور ما محسوب می‌شود استفاده شود. ما با دست خالی مقدمات برگزاری این گردهمایی را در کارگروه انجام دادیم ولی دستمان با حمایت دست‌اندرکاران آن پر شد.

دبیر علمی همایش با اشاره به تاریخچه برگزاری کنفرانس‌ها، نشست‌ها، همایش‌ها و فعالیت‌های انجام شده در این حوزه، تصریح‌ کرد: برگزاری این همایش پیش نیاز یک اتفاق جهانی است و امیدواریم که این رویداد ملی در سال‌های‌ آینده به رویدادی جهانی در کشور تبدیل شود و بتوانیم مرکزیت ایران را بعنوان مرکزیت معماری و شهرسازی خاکی در جهان ایجاد کنیم.

در ادامه ذات‌الله نیکزاد معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری حمایت و پشتیبانی در برگزاری این چنین همایش‌ها را وظیفه پژوهشگاه خواند و در اهمیت معماری خاکی و گستردگی آن در ایران گفت: اگر یک اطلس از معماری خاکی با انواع آن را روی نقشه ایران نشان دهیم گستردگی آن کاملا مشخص می‌شود. بیش از شش تا هفت هزار سال پیش آثاری در ایران با این معماری وجود دارد و قطعا مأمن آن در جهان ایران است.

او با اشاره به گذشته پرافتخار معماری خاکی در ایران در پاسخ به این پرسش که امروز رفتار ما باید با این آثار چگونه باشد، تصریح‌ کرد: حفاظت به ما می‌آموزد که دانش این نوع معماری و شهرسازی که در شهرهای ما زنده و کاربردی است باید حفظ شده و تداوم یابد و این چیزی است که امروز اتفاق نیفتاده و باید در بحث سیاست‌گذاری حفاظت از معماری خاکی چاره‌ای اندیشیده شود.

جبرئیل نوکنده رئیس‌کل موزه ملی ایران  با اشاره به تاریخچه معماری ایران گفت: طبق شواهد کاوش‌های باستان‌شناسی کهن‌ترین لایه‌هایی که در ایران به خشت و چینه رسیده و یک معماری مستطیل شکل دارد لایه d تپه گنج دره استان کرمانشاه است و  این نخستین شاهد ما از بهره‌برداری ایرانیان از یک مصالح در جهان باستان است.

او افزود: قدیمی‌ترین دوره‌ای که ایرانیان از معماری خاکی استفاده کرده‌اند به دوره نوسنگی باز می‌گردد تا به امروز که همان تکنیک بهره‌برداری وجود دارد، اما در استفاده از این تکنولوژی ۱۰ هزار ساله ناکارآمد عمل می‌کنیم زیرا که از تجربیات ارزشمندی که در تکنیک این لایه‌های معماری وجود دارد نا آگاه هستیم و باید خودمان را به روز کنیم.

شهاب طلایی شکری مدیر عامل صندوق توسعه صنایع‌دستی، فرش دستباف و احیاء و بهره‌برداری از بناهای تاریخی و اماکن فرهنگی دیگر سخنران این نشست از دریچه یک پژوهشگر حوزه حکمرانی و سیاست‌گذاری به موضوع همایش نگریست و تصریح‌ کرد: آنچه امروز با آن درگیر هستیم حکمرانی میراث برای آینده است که باید تغییر کرده و برای صحیح شدن آن اقداماتی انجام شود.

او با اشاره به قانون حفظ آثار ملی ۱۳۰۹ که هنوز مرجع و معتبر است، گفت: بر خلاف گذشته که با نگاهی عمیق‌تر به آثار و حفاظت از آنها توجه می‌شد امروز تنها به ثبت آثار می‌اندیشیم. در صندوق حفظ و احیا تمرکز را از بناهای دولتی به سمت بناهای در تملک مردم و از تک بنا به سمت بافت‌های تاریخی برده‌ایم. در سطح کلان باید بین ارزش‌های میراثی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و ... نسبت قائل شویم و این کاری است که کسی برای ما انجام نمی‌دهد و این با نقش آفرینی وزارتخانه میسر است.برگزاری این چنین همایش‌ها و گفتمان‌سازی‌ها می‌تواند به ما در این مسیر کمک کند.   

در ادامه سید محمد بهشتی پیشکسوت و رئیس اسبق سازمان میراث‌فرهنگی در نگاهی به زمین تا آسمان خشت، گفت: خاک یک زمینی دارد و یک آُسمانی، تا زمانیکه به زمین چیزی توجه کنیم و به آسمان آن بی‌توجه باشیم در تاریکی بسر می‌بریم زیرا که ممکن است بسیاری از جنبه‌های آن موضوع را در نظر نگیریم و اگر بخواهیم به مرتبه وجودی هر چیزی توجه کنیم باید آسمان آن را هم در نظر بگیریم.صد سال است که خشت در عرصه ساخت و ساز، دانشگاه، علم و ... تحقیر می‌شود و ما تنها به زمین خاک توجه می‌کنیم و با خاکی که ۱۰ هزار سال سرپناه، خانه و زندگی ما بوده تعامل نداشته‌ایم تا بتوانیم آن را به جواهر تبدیل کنیم.

او افزود: درست است که از زمین خاک هم چیزی نمی‌دانیم ولی باید به آسمان آن هم توجه کنیم در غیر اینصورت دچار جهل مرکب می‌شویم و با علمی که نسبت به زمین‌اش پیدا می‌کنیم فکر می‌کنیم که عالم شده ایم و این اشتباه است.اگر تنها به زمین خاک توجه کنیم باید بدانیم که ماندنی نیست و رقبای زیادی همچون فولاد، آهن، بتن و ... خواهد داشت، اما آسمان آن رقیبی نخواهد داشت.

 در ادامه این مراسم پیام ویدئویی الوندو آسامولازار مدیر مرکز میراث جهانی یونسکو به همایش پخش و نمایشگاه مجموعه عکس‌های جورج استیونس (۱۹۰۵-۱۹۱۵ میلادی) به مناسبت برگزاری نخستین گردهمایی معماری و شهرسازی خاکی و نقش آن در توسعه پایدار معماری معاصر ایران افتتاح شد.

انتهای پیام/